Wiedza o procesach zachodzących w przyrodzie i kontrola stanu środowiska leśnego pozwalają leśnikom na wczesną diagnozę zagrożeń, mogących wpłynąć negatywnie na stan lasu. Każdego roku podejmują oni działania mające na celu zachowanie trwałości lasu i zwiększenie jego naturalnej odporności na czynniki szkodotwórcze.

Zagrożenia dzieli się na trzy grupy:

• biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne);
• abiotyczne – ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury);
• antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).

Bardzo ważnymi sprzymierzeńcami leśnika w walce z nadmiernym rozmnożeniem się szkodliwych owadów są ptaki. Aby poprawić ich warunki bytowania, wywieszamy w lasach budki lęgowe. Zimą, gdy panują trudne warunki, dokarmiamy również ptaki na masową skalę.

Duże znaczenie gospodarcze mają szkody powodowane przez zwierzynę (jeleń, sarna, łoś, dzik), którym zapobiega się w uprawach przez grodzenie, smarowanie repelentami, zabezpieczanie plastikowymi tubami oraz palikowanie cennych gatunków, a w młodnikach głównie przez zabezpieczanie sosny osłonkami plastikowymi. Zimą podczas wykonywania pielęgnacji młodników i drzewostanów pozostawia się zwierzynie ścięte gałązki na dwa – trzy tygodnie, co znacznie ogranicza spałowanie młodników.

Obszar Nadleśnictwa zaliczony został do III kategorii zagrożenia pożarowego.

Czynnikami osłabiającymi zagrożenie pożarowe są występujące na terenie Nadleśnictwa naturalne przeszkody wodne: liczne jeziora, stawy oraz duży udział siedlisk lasowych. Teren Nadleśnictwa posiada sieć dojazdów pożarowych i dojazdów do punktów czerpania wody. System obserwacji przeciwpożarowej oparty jest na całodziennych dyżurach w okresie marzec - październik i patrolach terenowych w okresie szczególnego zagrożenia. Dostrzegalnia przeciwpożarowa zlokalizowana na terenie Leśnictwa Otanów tworzy wraz z dostrzegalniami sąsiednich nadleśnictw sieć wykrywania pożarów. Teren patrolowany jest również przez samoloty. Nadleśnictwo wyznaczyło 11 punktów czerpania wody, z czego 7 z nich znajduje się na gruntach własnych, a 4 na gruntach obcych. Nadleśnictwo posiada 1 bazę sprzętu p.poż., na wyposażeniu której znajduje się samochód patrolowo-gaśniczy.

Sytuację pożarową na terenie Nadleśnictwa w latach 2003-2023 ujęto w poniższym zestawieniu.